Hiểu đúng về bong gân: Bong gân là từ dùng để chỉ sự tổn thương các dây chằng giữ vững khớp do một chấn thương trong tập luyện gây ra. Bong gân không liên quan gì đến các gân. Nhiều người bị tổn thương gân tay, chân là hay nghĩ đến bong gân hay ngược lại nghĩ bong gân là tổn thương các gân như gân gấp các ngón tay …
Bong gân có thể ở nhiều mức độ khác nhau: Nhẹ chỉ là tổn thương một vài bó sợi hay giãn dây chằng mà không đứt dây chằng. Nặng hơn, dây chằng có thể bị đứt một phần, phần còn lại vẫn còn nguyên nhưng cũng đủ để làm lỏng lẻo khớp nếu không điều trị đúng. Và nặng nhất là tình trạng đứt hoàn toàn dây chằng làm khớp lỏng lẻo.
Dấu hiệu nhận biết khi bị bong gân: Khi bị bong gân, sẽ có hiện tượng chảy máu nơi vùng dây chằng bị đứt, tùy theo mức độ nặng nhẹ mà máu sẽ chảy nhiều hay ít. Máu chảy làm sưng nề vùng khớp bị bong gân. Dấu bầm tím quanh khớp do máu tụ lại, vùng bong gân nóng lên và đau. Sau khi chấn thương, tình trạng viêm sẽ xảy ra ngay vùng bong gân. Các bạch cầu sẽ được huy động đến để dọn dẹp vùng chấn thương đồng thời mô xơ sẽ được huy động đến để hàn gắn vùng dây chằng bị hư.
Hậu quả việc sơ cứu sai khi bị chấn thương khi bị bong gân: Khi chúng ta bị bong gân, chúng ta chườm nóng, bóp dầu, bóp rượu hay thuốc sẽ làm tình trạng chảy máu nặng hơn. Khi đó, vùng bong gân trở thành một bãi chiến trường vì có sự đánh nhau giữa bạch cầu và các phần tử hư hại sau chấn thương.
Nạn nhân sau khi thấy đỡ đau do chườm nóng thì nay bị đau gấp nhiều lần do máu chảy nhiều hơn, phản ứng viêm nặng hơn. Khớp sưng nề lại càng sưng hơn do sự hồi lưu máu kém đi. Hậu quả là nhiều khi bong gân cổ chân mà phải đến gần sáu tháng mới về bình thường.
Cách sơ cứu đúng khi bị bong gân: Phương pháp “hạt gạo”. Đây là dịch từ chữ RICE. Chữ này là chữ viết tắt của 4 chữ Rest là nghỉ ngơi, Ice là chườm lạnh, Compression là băng ép và Elevation là nâng cao chi bị bong gân.
- Khi bong gân dù nặng hay nhẹ cũng nên chườm lạnh ngay tức (chườm lạnh làm nạn nhân hơi khó chịu). Nhưng nếu chúng ta chườm nóng sẽ làm khớp sưng to hơn và rất lâu mới xẹp. Chườm lạnh bằng cách dùng nước đá đập thành cục nhỏ, cho vào túi nilon, sau đó phủ lên da một lớp khăn mỏng đặt túi nước đá này lên vùng bong gân. Mục tiêu là tránh không cho nước đá tiếp xúc trực tiếp lên da có thể gây bỏng lạnh.
- Băng ép bằng cách dùng băng thun băng nhẹ nhàng, không ép quá cũng không lỏng quá. Chỉ nên hơi căng nhẹ cuộc băng thun, băng theo kiểu lợp ngói nghĩa là lớp băng sau chồng lên 2/3 lớp băng trước. Băng từ ngọn chi đến qua khớp bị bong gân. Tuyệt đối không xoa bóp bất kỳ thứ gì dù là mật gấu chính danh. Các phương pháp dân gian như chườm lá, bóp muối… là nên tránh.
- Kê cao chân hoặc tay bị chấn thương, bằng cách nằm gác chân hoặc tay lên gối ôm khoảng 10cm là vừa, nếu ngồi thì chân kê cao ngang hông (khung chậu). Nếu tay thì treo tay vào cổ hay nếu nằm thì tay để trên bụng. hạn chế đi lại chạy nhảy nếu bị bong gân vùng chân nếu không sẽ làm máu dồn xuống chân làm sưng chân.
- Nên tư vấn bác sĩ chỉnh hình để dùng thuốc giảm đau, giảm sưng. Nếu bong gân độ 3 có thể phải phẫu thuật nối dây chằng tùy vào dây chằng nào bị và thời gian bị. Nếu áp dụng sớm sẽ làm giảm biến chứng do bong gân, giúp khớp hồi phục nhanh.Trường hợp của bạn có thể là bị nhẹ nên có thể áp dụng phương pháp trên để tự điều trị, nhớ phải hạn chế động ít nhất 6 tuần.